Miasta są przyszłością. Maksyma wytarta do banału, podobnie jak wyświechtany już fakt, że począwszy od 2009 więcej ludzi mieszka w obszarach zurbanizowanych niż na wsiach. Z poziomu wysokiej abstrakcji warto jednak zejść na małostkową empirię, bo zaskakująco wiele osób z powodzeniem operujących abstrakcyjnie zaskakująco zawodzi na poziomie społecznej teoriopraktyki.
Struktura klasowa polskich miast
Zebrałem zwyczajnie parę wskazówek odnośnie do struktury klasowej miast Polskich, konkretniej zaś Krakowa. Nie jest to nic odkrywczego, ale źródła są dość rozproszone i często niezadowalającej jakości. Nie roszczę sobie też praw do socjologicznej poprawności czy marksistowskiej ortodoksji analizy klasowej (tę wszak interesuje dynamika, a ta będzie tu jedynie zasugerowana).
W pierwszym rzucie warto przyjrzeć się danym GUS-owskim. Oferują one jedynie pośrednie wskazówki dotyczące tego, z czego żyją ludzie, ale dobre i to.
|
[2016-17] |
Warszawa |
Kraków |
Łódź |
Białystok |
Szczecin |
Polska |
|
s. publiczny |
32,30% |
28,40% |
41,28% |
40,61% |
21,95% |
|
|
s. prywatny |
67,70% |
71,60% |
58,72% |
59,39% |
78,05% |
|
|
Rolnictwo |
0,10% |
0,23% |
0,03% |
0,15% |
0,01% |
15,60% |
|
Przemysł |
8,69% |
16,10% |
22,82% |
16,99% |
16,25% |
20,24% |
|
w tym przetwórstwo |
7,22% |
12,44% |
20,63% |
14,45% |
17,52% |
|
|
Budownictwo |
4,52% |
5,58% |
2,59% |
4,54% |
3,99% |
5,75% |
|
Handel |
15,89% |
19,80% |
15,87% |
18,36% |
14,66% |
14,98% |
|
Transport i magazynowanie |
6,46% |
3,10% |
5,27% |
5,81% |
10,29% |
5,35% |
|
Zakwaterowanie i gastronomia |
2,37% |
2,70% |
1,35% |
2,10% |
2,38% |
1,77% |
|
Informacja i komunikacja |
7,45% |
5,79% |
3,55% |
2,16% |
3,75% |
2,23% |
|
Finanse i ubezpieczenia |
9,74% |
2,80% |
5,37% |
3,21% |
3,74% |
2,31% |
|
Nieruchomości |
2,75% |
1,30% |
1,78% |
1,66% |
1,69% |
1,42% |
|
Działalność ekspercka |
9,97% |
7,71% |
4,87% |
1,75% |
2,14% |
4,28% |
|
Administracja |
7,69% |
5,89% |
8,79% |
5,44% |
6,90% |
3,58% |
|
Administracja publiczna |
8,24% |
6,66% |
6,62% |
9,88% |
10,01% |
6,39% |
|
Edukacja |
8,90% |
12,09% |
10,98% |
16,29% |
14,07% |
7,54% |
|
Zdrowie |
4,95% |
8,39% |
8,21% |
10,00% |
7,97% |
5,66% |
|
Kultura i rozrywka |
1,70% |
1,49% |
1,45% |
1,32% |
1,59% |
0,98% |
|
Inne usługi |
0,58% |
0,38% |
0,44% |
0,34% |
0,39% |
1,92% |
|
Za: RSW18 |
Za: RSK17 |
Za: SŁ18 |
Za: SSGB18 |
Za: RSSz17 |
Za: RSP17 |
Podstawowe wnioski, jakie można stąd wyciągnąć to:
- państwo jest istotniejszym pracodawcą w miastach niż poza nimi;
- rola państwa jako pracodawcy jest większa w miastach w cięższej kondycji finansowej;
- w miastach premiowanych przez obecny polski kapitalizm zatrudnienie w przemyśle jest niższe – istnieje zatem duża grupa mieszkańców, którzy swoich interesów nie rozumieją w kategoriach produkcji;
- w miastach w lepszej kondycji finansowej jest nieproporcjonalnie wiele osób zatrudnionych w sektorze IT, usług specjalistycznych i administracyjnych – można przypuszczać, że to właśnie te grupy, typowe dla wielkich miast, mogą w najmniejszym stopniu utożsamiać swoje interesy z produkcyjnością gospodarki;
- niejako poza tymi tendencjami we wszystkich wielkich miastach, niezależnie od ich kondycji, jest więcej pracujących w oświacie aniżeli procentowo w skali kraju.
Tendencje zaobserwowane w danych GUS potwierdzane są też przez wyniki ostatniego Europejskiego Sondażu Społecznego z 2018, kiedy nałożyć na nie schemat struktury klasowej Erica O. Wrighta.
|
KLASA |
DUŻE MIASTA I ICH PRZEDMIEŚCIA |
RESZTA KRAJU |
|
Kapitaliści |
0,60% |
1,27% |
|
Drobni kapitaliści |
3,61% |
3,80% |
|
Samozatrudnieni |
6,02% |
12,66% |
|
Specjaliści menedżerowie |
1,81% |
1,45% |
|
Specjaliści kierownicy |
4,22% |
3,44% |
|
Specjaliści |
24,70% |
9,04% |
|
Wykwalifikowani menedżerowie |
0,60% |
0,00% |
|
Wykwalifikowani kierownicy |
3,01% |
1,63% |
|
Pracownicy wykwalifikowani |
28,92% |
34,54% |
|
Niewykwalifikowani menedżerowie |
0,00% |
0,72% |
|
Niewykwalifikowani kierownicy |
1,81% |
1,81% |
|
Pracownicy niewykwalifikowani |
24,70% |
29,66% |
|
Za: ESS18 |
Najbardziej uderzającą tendencją jest nadreprezentacja klasy specjalistów. Koreluje to z sekcjami Informacja i komunikacja, Działalność specjalistyczna oraz Administracja w GUS. Niższe są natomiast odsetki pracowników wykwalifikowanych i niewykwalifikowanych. Z mniejszym udziałem sektora prywatnego koreluje również mniejsza liczba samozatrudnionych – określanych nieraz jako drobnomieszczanie – kategorii przedsiębiorców niezatrudniających pracowników. Wynika to nie tylko z nieobecności rolników, ale też (co chyba ważniejsze) z mniejszej presji na stwarzanie miejsc zatrudnienia dla siebie samych, promowane nieraz jako forma walki z bezrobociem na terenach wiejskich.
Można tu przypomnieć, że podział na specjalistów, pracowników wykwalifikowanych i niewykwalifikowanych opiera się na typowej wycenie pracy przez kapitał w danej profesji („renta z kompetencji”). Wśród specjalistów znajdziemy lekarzy czy informatyków, pośród pracowników wykwalifikowanych – nauczycielki, pielęgniarzy, ale też np. mechaników, zaś między pracownikami niewykwalifikowanymi najliczniejsi są np. kasjerzy czy motornicze.
Nietrudno się domyślić, że wśród licznej grupy specjalistów w wielkich miastach istnieje stratyfikacja ze względu na wysokość renty gwarantowanej przez kapitał i, w konsekwencji, prestiż społeczny. Szczegółowe dociekania w tym zakresie zostawmy socjologom.
Nierówności i niemożliwość sfery publicznej
Odmienna struktura klasowa wielkich miast w odniesieniu do całości społeczeństwa sprawia, że z perspektywy wielkomiejskiej stan walki klas jawi się odmiennie. Inne taktyczne (jeżeli istnieje tu co innego niż taktyka) sojusze wydają się zasadne w interesie większości, ponieważ co innego przedstawia się jako większość.
Zaczyna się przyjmować, że interesy, gusta, sposoby życia i wysławiania się wąskiej grupy specjalistów muszą być w wielkomiejskiej polityce brane pod uwagę, ponieważ stworzenie większościowego sojuszu bez ich udziału zdaje się niemożliwe. Ponieważ jednak interesy klas specjalistów i pracowników niewykwalifikowanych, a także wykwalifikowanych mogą być sprzeczne, znaczna część interesów klas gorzej sytuowanych zostaje poświęcona.
W odmiennym scenariuszu (a scenariusze rzadko występują w formie czystej) dominować zaczyna argumentacja z moralności. Ruchy społeczne w wielkich miastach próbują więc apelować do sumienia klasy specjalistów, by poświęciły część swoich interesów na rzecz większości. Tym, co rzadko się zauważa, jest fakt, że postulowana moralność jest moralnością klasy specjalistów, a w zasadzie jej egzotycznym podgatunkiem – moralnością aktywistów.
Praktycznym przykładem niech posłuży polityka transportowa. Apelem do moralności jest przekonywanie dobrze zarabiających o konieczności finansowania komunikacji zbiorowej wysokiej jakości i ograniczenie ruchu samochodowego. Konsekwencją argumentacji jest napiętnowanie korzystania z samochodu w mieście, ocena pozornie uniwersalna moralnie. Zignorowaną sprzecznością jest ograniczony wybór miejsc pracy i zamieszkania wśród nie-specjalistów, często też osób w wieku średnim i przedemerytalnym, skutkujący koniecznością pokonywania tras gorzej pokrywanych transportem zbiorowym czy do zakładów pracy położonych peryferyjnie. Zamiast tego dyskusja przybiera abstrakcyjny, elitarny ton rozprawy o wolności jednostki i losach planety.
W tym momencie jakiś czytelnik może się oburzyć i zacząć dowodzić o przewagach transportu zbiorowego, nieświadomie stając się ilustracją omawianego problemu. Jednym z możliwych trendów rozwojowych struktury klasowej współczesnego kapitalizmu wydaje się pogłębiona polaryzacja. Jednym biegunem byłaby powoli rosnąca grupa wielkomiejskich ekspertów, pobierających rentę z kompetencji, którą kapitał zapewniałby sobie ich lojalność. Drugą – underdogs od czarnej, dorywczej roboty, rekrutujący się z lokalnej lub światowej prowincji i w zależności od potrzeb zaludniający tę prowincję lub przeciskający się niepostrzeżenie przez trzewia wielkich miast. W sytuacji polaryzacji niemożliwa jest sfera publiczna, ekstremalnie trudne stają się próby dialogicznego / dyskursywnego wynegocjowania jakichkolwiek sojuszy / podmiotowości.
Pogłębiona alienacja
Ciekawe zresztą, że w przypadku Polski już obecnie rozbieżność między strukturą klasową największych miast i reszty kraju jest bardzo znaczna. Warto więc poświęcić chwilę na małe case studies – zagregowane informacje o przedsiębiorstwach i instytucjach w Krakowie zatrudniających największą liczbę pracowników. Ponieważ informacje te są trudno dostępne, a dokładne dane ciężkie do oszacowania, cyfry były zapewne nietrafne już w momencie ich publikacji – a jednak dają nam one pewien wgląd w skład klasowy miasta.
Na naszych oczach staje się rozrost tzw. klasy eksperckiej. Różnego rodzaju faux frais cyrkulacji kapitału są lubrykowane w centrach outsourcingowych, których powstawaniem chełpią się rządzący, w biurowcach, gdzie w okresie prosperity całkiem przyzwoite płace faktycznie bywają zbawieniem dla tysięcy. Jednocześnie od dziesięcioleci trwa degradacja klasy pracowników wykwalifikowanych, zapewniających reprodukcję całemu społeczeństwu, a zależnych od stanu państwa. I znowu, rzecz jasna, oczy wielkomiejskich specjalistów skierowane są na godnych szacunku lekarzy, podczas gdy pielęgniarze i nauczycielki są tylko którymś z przypisów do cierpienia doktorów. Wreszcie pozornie niezaspokojony apetyt na niewykwalifikowanych pracowników usług, których wobec odpływu rodzimej siły roboczej ściąga się bądź skąd, najczęściej jednak z bliskiej zagranicy.
|
Zatrudnieni ogółem |
||
|
liczba |
procent |
|
|
– ogółem |
307 379 |
100,00% |
|
– s. publiczny |
97 389 |
31,68% |
|
– s. prywatny |
209 990 |
68,32% |
|
– handel |
47 619 |
15,49% |
|
– przemysł |
42 667 |
13,88% |
|
– budownictwo |
20 113 |
6,54% |
|
– transport |
12 731 |
4,14% |
|
– gastronomia |
9 141 |
2,97% |
|
– rolnictwo |
396 |
0,13% |
|
– edukacja |
39 626 |
12,89% |
|
– zdrowie i pomoc społ. |
25 398 |
8,26% |
|
– kultura i rozrywka |
5 144 |
1,67% |
|
– nauka i działalność specjalistyczna |
24 597 |
8,00% |
|
– administracja |
20 003 |
6,51% |
|
– informacja |
19 160 |
6,23% |
|
– finanse |
16 088 |
5,23% |
|
– nieruchomości |
4 696 |
1,53% |
|
Za: GUS 2014 |
||
Rozdzielenie poszczególnych klas pracujących postępuje równolegle z rozdzieleniem obsługi procesu dystrybucji i produkcji. Resztki europejskiego przemysłu są dobijane przy aplauzie specjalistów. Wyobrażają sobie oni zapewne fetyszystyczne bóstwo, które zrzuca z nieba smartfony lub ewentualnie napełnia żywnością śmietniki marketów, w których co bardziej alternatywni przedstawiciele klas kreatywnych będą się karmić. Ewentualnie nieświadomie śni im się czasem koalicja zielonych i skrajnej prawicy, która wzniesie kopułę nad Europą, oddzielając atmosferę unijną od atmosfery reszty świata – Neue Festung Europa.
A patrząc – widzą wszystko oddzielnie
Żarty na bok. Milczenie lub radość na wieść o planach wygaszenia wielkiego pieca nowohuckiego kombinatu jest symptomem nowego składu klasowego Krakowa. Wzrastająca przewaga pracowników usług oraz rosnąca grupa specjalistów coraz bardziej oddzielona jest od procesów produkcji. O zatrudnionych w przemyśle wprawdzie pro forma wspomni czasem lewica społeczna. Pomysłu na produkcję nie ma jednak nikt.
Tymczasem klasy mające dostęp do sfery publicznej, nie znając europejskich norm ochrony środowiska dla przemysłu, nie znając łańcuchów dostaw i nie interesując się na co dzień materialną stroną wytwórczości, nie są w stanie oddzielić od siebie np. tak różnych zjawisk jak emisje domostw, silników samochodowych i wreszcie przemysłu. Standardową reakcją jest powierzchowny alarmizm, a na dodatek: hermetyczny i wsobny. Fatalizm, polaryzacja, niezrozumienie procesów produkcji – to nowy idiotyzm życia miejskiego.
Aneks – Tab. 1. Liczba zatrudnionych w największych zakładach pracy w Krakowie [do tekstu]
|
Lp. |
Nazwa podmiotu |
Liczba pracujących |
Źródło |
|
1 |
Szkoły i placówki oświatowe gminy |
16136 |
UMK14 |
|
2 |
Uniwersytet Jagielloński (2011) |
7083 |
ChZL12 |
|
3 |
Akademia Górniczo-Hutnicza (2011) |
4500 |
ChZL12 |
|
4 |
Spółdzielnia Inwalidów Naprzód (2011) |
4000 |
ChZL12 |
|
5 |
Szpital Uniwersytecki (2011) |
3800 |
ChZL12 |
|
6 |
Comarch (2011) |
3500 |
ChZL12 |
|
7 |
Tesco (2010) |
3000 |
RSM11 |
|
8 |
ArcelorMittal Kraków |
2983 |
RSM15 |
|
9 |
Capgemini BPO |
2500 |
RSM15 |
|
10 |
Zakłady Usługowe Południe (2011) |
2500 |
ChZL12 |
|
11 |
Miejskie Ośrodki Pomocy Społecznej |
2460 |
UMK14 |
|
12 |
Urząd Miasta Krakowa |
2257 |
UMK14 |
|
13 |
Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne |
2248 |
UMK14 |
|
14 |
Shell |
2000 |
RSM15 |
|
15 |
State Street Financial |
2000 |
RSM15 |
|
16 |
HSBC |
2000 |
RSM15 |
|
17 |
Carrefour (2010) |
2000 |
RSM11 |
|
18 |
Metro (2010) |
2000 |
RSM11 |
|
19 |
Biuro Rachunkowe Sp. z o.o. (2011) |
2000 |
ChZL12 |
|
20 |
Politechnika Krakowska (2011) |
2000 |
ChZL12 |
|
21 |
TOM-MARG (2011) |
2000 |
ChZL12 |
|
22 |
Uniwersytet Pedagogiczny (2011) |
2000 |
ChZL12 |
|
23 |
SOLID (2011) |
1700 |
ChZL12 |
|
24 |
Uniwersytecki Szpital Dziecięcy (2011) |
1700 |
ChZL12 |
|
25 |
BWI POLAND TECHNOLOGIES (2011) |
1600 |
ChZL12 |
|
26 |
Krakowski Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II (2011) |
1400 |
ChZL12 |
|
27 |
Uniwersytet Rolniczy (2011) |
1400 |
ChZL12 |
|
28 |
Philip Morris |
1300 |
RSM15 |
|
29 |
Sabre Polska |
1300 |
RSM15 |
|
30 |
Instytucje kultury gminy |
1232 |
UMK14 |
|
31 |
RR Donelley |
1200 |
RSM15 |
|
32 |
PGNiG Kraków (2011) |
1200 |
ChZL12 |
|
33 |
Spółdzielnia MUSI (2011) |
1200 |
ChZL12 |
|
34 |
Uniwersytet Ekonimiczny (2011) |
1200 |
ChZL12 |
|
35 |
Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji |
1140 |
UMK14 |
|
36 |
PBP CHEMOBUDOWA KRAKÓW (2011) |
1100 |
ChZL12 |
|
37 |
Tele-Fonika Kable (2011) |
1000 |
ChZL12 |
|
38 |
IBM BTO Business Consulting |
1000 |
RSM15 |
|
39 |
Delphi Poland |
1000 |
RSM15 |
|
40 |
PGE (d. EDF) |
1000 |
RSM15 |
|
41 |
UniCredit (2010) |
1000 |
RSM11 |
|
42 |
Mota-Engil (2010) |
1000 |
RSM11 |
|
43 |
JeronimoMartins (2010) |
1000 |
RSM11 |
|
44 |
General Electric Company (2010) |
1000 |
RSM11 |
|
45 |
F&P Holding (2010) (Can-Pack) |
1000 |
RSM11 |
|
46 |
Accor (2010) (hotele) |
1000 |
RSM11 |
|
47 |
GK DOM EMISYJNY (2011) |
1000 |
ChZL12 |
|
48 |
Wojskowy Szpital Kliniczny (2011) |
1000 |
ChZL12 |
|
49 |
PUH PROF-US Spółdzielnia (2011) |
1000 |
ChZL12 |
|
50 |
Przedstawicielstwo IMQ SA (2011) |
1000 |
ChZL12 |
|
51 |
Szpital Specjalistyczny im. S. Żeromskiego (2011) |
1000 |
ChZL12 |
|
52 |
Szpital Specjalistyczny im. dr. J. Babińskiego (2011) |
1000 |
ChZL12 |
|
53 |
TP Emitel (2011) |
1000 |
ChZL12 |
|
54 |
Motoral Solutions Systems Polska (2011) |
850 |
ChZL12 |
|
55 |
Akademia Wychowania Fizycznego (2011) |
800 |
ChZL12 |
|
56 |
POLSKA GRUPA DEALERÓW Sp. z o.o. (2011) |
800 |
ChZL12 |
|
57 |
Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie (2011) |
800 |
ChZL12 |
|
58 |
TAURON SPRZEDAŻ Sp. z o.o. (2011) |
800 |
ChZL12 |
|
59 |
INSTAL KRAKÓW S.A. (2011) |
750 |
ChZL12 |
|
60 |
Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej |
716 |
UMK14 |
|
61 |
ABRA S.A. (2011) |
700 |
ChZL12 |
|
62 |
CENTRUM BANKOWOŚCI BEZPOŚREDNIEJ Sp. z o.o. (2011) |
700 |
ChZL12 |
|
63 |
VESUVIUS POLAND Sp. z o.o. (2011) |
700 |
ChZL12 |
|
64 |
LINDE GAZ POLSKA Sp. z o.o. (2011) |
650 |
ChZL12 |
|
65 |
ALPHA TECHNOLOGY Sp. z o.o. S.k. (2011) |
600 |
ChZL12 |
|
66 |
ASPEN Sp. z o.o. (2011) |
600 |
ChZL12 |
|
67 |
BIURO O-MEGA Sp. z o.o. (2011) |
600 |
ChZL12 |
|
68 |
FIRMA HANDLOWA ANNA Sp. z o.o. (2011) |
600 |
ChZL12 |
|
69 |
KOMANDOS-KRAKÓW Sp. z o.o. (2011) |
600 |
ChZL12 |
|
70 |
MARKETING INVESTMENT GROUP Sp. z o.o. (2011) |
600 |
ChZL12 |
|
71 |
Opera Krakowska (2011) |
600 |
ChZL12 |
|
72 |
FIRMA HANDLOWA JAGO S.A. [ W UPADŁOŚCI UKŁADOWEJ ] (2011) |
550 |
ChZL12 |
|
73 |
MOSTOSTAL KRAKÓW S.A. (2011) |
550 |
ChZL12 |
|
74 |
Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania |
547 |
UMK14 |
|
75 |
Żłobki gminy |
503 |
UMK14 |
|
76 |
Agencja Ochrony Osób i Mienia JUSTUS Sp. z o.o. (2011) |
500 |
ChZL12 |
|
77 |
ALTI PLUS SA (2011) |
500 |
ChZL12 |
|
78 |
EDEN SPRINGS Sp. z o.o. (2011) |
500 |
ChZL12 |
|
79 |
Firma Handlowa MARKET NA WZGÓRZACH Natkaniec i |
500 |
ChZL12 |
|
80 |
INTERSPORT POLSKA S.A. (2011) |
500 |
ChZL12 |
|
81 |
Krakowskie Pogotowie Ratunkowe (2011) |
500 |
ChZL12 |
|
82 |
S O S OCHRONA Sp. z o.o. (2011) |
500 |
ChZL12 |
|
83 |
WAWEL S.A. (2011) |
500 |
ChZL12 |
|
84 |
BUDOSTAL 5 S.A. (2011) |
450 |
ChZL12 |
|
85 |
GEGENBAUER POLSKA Sp. z o.o. (2011) |
450 |
ChZL12 |
|
86 |
ORLEN OIL Sp. z o.o. (2011) |
450 |
ChZL12 |
|
87 |
PODGÓRSKA SPÓŁDZIELNIA OCHRONA MIENIA (2011) |
450 |
ChZL12 |
|
88 |
Zakład Infrastruktury Komunalnej i Transportu |
440 |
UMK14 |
|
89 |
ST |
439 |
UMK14 |
|
90 |
Przedsiębiorstwo Napraw i Utrzymania Infrastruktury Kolejowej w |
423 |
ChZL12 |
|
91 |
MIX ELECTRONICS S.A. (2011) |
420 |
ChZL12 |
|
92 |
INTERNATIONAL PAPER POLSKA Sp. z o.o. (2011) |
410 |
ChZL12 |
|
93 |
Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie (2011) |
400 |
ChZL12 |
|
94 |
CATERMED Sp. z o.o. (2011) |
400 |
ChZL12 |
|
95 |
GRUPA INTERIA PL Sp. z o.o. Sp.K. (2011) |
400 |
ChZL12 |
|
96 |
INSTYTUT NAFTY I GAZU (2011) |
400 |
ChZL12 |
|
97 |
INTERSNACK POLAND Sp. z o.o. (2011) |
400 |
ChZL12 |
|
98 |
KRAKBAU S.A. (2011) |
400 |
ChZL12 |
|
99 |
Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowe INFO-PRIM Sp. z o.o. (2011) |
400 |
ChZL12 |
|
100 |
SCANMED S.A. (2011) |
400 |
ChZL12 |
|
101 |
SOBIESŁAW ZASADA AUTOMOTIVE Sp. z o.o. Sp.K (2011) |
400 |
ChZL12 |
|
102 |
GRUPA HOTELI WAM Sp. z o.o. (2011) |
380 |
ChZL12 |
|
103 |
ZUE S.A. (2011) |
380 |
ChZL12 |
|
104 |
SUDER & SUDER Sp. z o.o. (2011) |
353 |
ChZL12 |
|
105 |
AIRLINE ACCOUNTING CENTER Sp. z o.o. (2011) |
350 |
ChZL12 |
|
106 |
APCE Sp. z o.o. (2011) |
350 |
ChZL12 |
|
107 |
ASPEN PLUS Sp. z o.o. (2011) |
350 |
ChZL12 |
|
108 |
BUDOSTAL 2 S.A. (2011) |
350 |
ChZL12 |
|
109 |
ELECTRO WORLD POLSKA Sp. z o.o. (2011) |
350 |
ChZL12 |
|
110 |
Handlowa Spółdzielnia JUBILAT (2011) |
350 |
ChZL12 |
|
111 |
KRK AIRPORT SERVICES Sp. z o.o. (2011) |
350 |
ChZL12 |
|
112 |
Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe POLINAR Sp. z o.o. (2011) |
350 |
ChZL12 |
|
113 |
ARMATURA KRAKÓW S.A. (2011) |
313 |
ChZL12 |
|
114 |
AGA BAUSERVICE Sp. z o.o. (2011) |
300 |
ChZL12 |
|
115 |
ANDERSEN PRESS Sp. z o.o. (2011) |
300 |
ChZL12 |
|
116 |
ASPEN RES Sp. z o.o. (2011) |
300 |
ChZL12 |
|
117 |
Zarząd Budynków Komunalnych |
257 |
UMK14 |
|
118 |
ZEO |
251 |
UMK14 |
|
119 |
Krakowskie Biuro Festiwalowe |
122 |
UMK14 |
|
120 |
Zakład Cmentarzy Komunalnych |
120 |
UMK14 |
|
121 |
Zakład Infrastruktury Sportowej |
84 |
UMK14 |
|
122 |
KPPU |
57 |
UMK14 |
|
123 |
MPCU |
51 |
UMK14 |
|
124 |
Domy Pomocy Społecznej |
42 |
UMK14 |
|
125 |
Agencja Rozwoju Miasta |
41 |
UMK14 |
|
126 |
Miejskie Ośrodki Pomocy Społecznej |
22 |
UMK14 |
Źrodła
RSW18 – Rocznik Statystyczny Warszawy 2018, https://warszawa.stat.gov.pl/publikacje-i-foldery/roczniki-statystyczne/rocznik-statystyczny-warszawy-2018,6,15.html
RSK17 – Rocznik Statystyczny Krakowa 2017, https://krakow.stat.gov.pl/publikacje-i-foldery/roczniki-statystyczne/rocznik-statystyczny-krakowa-2017,6,7.html
SŁ18 – Statystyka Łodzi 2018, https://lodz.stat.gov.pl/publikacje-i-foldery/roczniki-statystyczne/statystyka-lodzi-2018,4,13.html
SSGB18 – Sytuacja społeczno-gospodarcza Białegostoku 2018, https://bialystok.stat.gov.pl/dane-o-wojewodztwie/stolica-wojewodztwa/
RSSz17 – Rocznik Statystyczny Szczecina 2017, https://szczecin.stat.gov.pl/publikacje-i-foldery/roczniki-statystyczne/rocznik-statystyczny-szczecina-2017,5,5.html
RSP17 – Rocznik Statystyczny Pracy 2017, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-statystyczny-pracy-2017,7,5.html
ESS18 – European Social Survey 2018, http://europeansocialsurvey.org, struktura klasowa za: http://ocean-l.me/class
UMK14 – Dane dot. zatrudnienia przez UMK (2014), https://lovekrakow.pl/opinia/ilu-jest-w-krakowie-urzednikow_9317.html
ChZL12 – Charakterystyka zasobów ludzkich Małopolski – Kraków i pow. kr. z. (2012), https://slidex.tips/queue/charakterystyka-zasobow-ludzkich-maopolski-krakow-i-powiat-krakowski-ziemski?&queue_id=-1&v=1576094635&u=MjEzLjc2LjQ0LjE5MA==
RSM11 – Raport o stanie miasta (2011), https://www.bip.krakow.pl/?dok_id=52967
RSM15 – Raport o stanie miasta, sekcja dot. zagranicznych pracodawców (2015), https://www.bip.krakow.pl/?dok_id=79963